Ik heb geen toekomst, zei ze

Het is vandaag precies vijf jaar geleden dat mijn moeder overleed. Elk jaar op deze datum bezoek ik met mijn broer en mijn stiefvader haar graf. Dit jaar kon dat voor het eerst niet, omdat ik ter ere van een bruiloft een weekje in Berlijn ben. In plaats daarvan deel ik, vanuit Berlijn dus, de woorden die ik vlak na haar overlijden schreef, over een onwaarschijnlijk lichtpuntje op een onwaarschijnlijk zwarte dag.

Zaterdag 22 september 2007. Een vrouw stapt de openbare bibliotheek van Delft binnen, met het sterke gevoel die dag een boek te willen vinden dat haar iets zal brengen. Tussen de eindeloze rijen geëtiketteerde boeken valt haar oog op een boek zonder label: 'Ik heb geen toekomst, zei ze. Over suïcide en de gevolgen voor nabestaanden,' geschreven door Elly den Herder-Michielsen. Ze neemt het van de plank, en er valt een briefje uit:

Beste vinder,

Dit boek is niet van de bibliotheek. Het is hier ‘te vondeling gezet’ met de bedoeling dat het terecht komt bij iemand die er iets aan heeft.

Groet,
De vorige eigenaar

Dat betreft haar toch niet? Waarom neemt ze het dan toch mee, en begint ze het in de trein te lezen?

Zaterdag 22 september 2007. Verdwaasd zit ik in de trein naar Twello. Het dringt nog niet tot me door. Mama. Nee. Het kan gewoon niet zo zijn. Het mág niet zo zijn. Mijn horloge was die ochtend stil blijven staan rond het tijdstip dat ze het gedaan moest hebben. Ik moet nog wel even Ruth bellen dat ik die middag niet op haar feestje kan komen. Op haar voicemail verklaar ik in enkele zinnen de reden van mijn afwezigheid. Ik geneer me voor de andere mensen in de coupe, maar gelukkig zijn dat er niet veel op dit tijdstip. Telefoon terug in mijn overhaastig ingepakte tas. Ik staar uit het raam naar buiten. Weilanden, grijze luchten. Hetzelfde uitzicht als altijd, maar toch als nooit tevoren.

Dan schrik ik op. De vrouw aan de overzijde van het gangpad is opgestaan, en staat nu naast me. Ze verontschuldigt zich. Natuurlijk, volgens de hedendaagse fatsoensregels is het de normaalste zaak van de wereld dat mensen per telefoon privé-gesprekken voeren in de trein. Dezelfde etiquette gebiedt medepassagiers om stoïcijns te doen alsof ze niet meeluisteren. Ja, ze heeft mijn woorden opgevangen, vertelt de vrouw, en ze kon niet anders dan breken met de etiquette. Ze biedt me haar condoleances aan, en vertelt me dan een onwaarschijnlijk verhaal. Over haar bezoek aan de bibliotheek die ochtend, over een boek dat ze daar gevonden heeft en dat ze nu zat te lezen in de trein. Of ze het mij zou mogen aanbieden?

Het was voor mij bedoeld. Het was bedoeld voor de andere rouwenden die bij het horen van mijn verhaal, mijn wonder, even vertroosting vonden. Synchroniciteit. Die dag – en de momenten dat ik er aan terugdenk – was het vooral een bijzondere ontmoeting, een teken van troost, in een werkelijkheid die buiten alle werkelijkheid stond en staat. Dank je wel 'vorige eigenaar', dank je wel Carla.


*****Aanvulling *****

Op 6 november (een dag na de verjaardag van mijn moeder) ontving ik onderstaande email, van de schrijfster van het boek.

Hallo Marije,

Toen ik gisteren (n.a.v. het nieuws over de rouwadvertentie/ zelfmoord van Tim Ribberink) op internet naar mijn eigen boek zocht kwam ik jouw blog tegen.
Ik heb het met ontroering gelezen. Het is voor mij heel bijzonder om te lezen dat het boek dat ik -met veel pijn en moeite- heb geschreven op deze manier een weg heeft gevonden naar iemand voor wie ik het heb willen schrijven..

Voor jou was het een bemoediging om dit mee te maken. Voor mij is het een bemoediging om jouw verhaal te lezen.

Dank hiervoor,
Veel goeds toegewenst !

Hartelijke groet van
Elly den Herder - Michielsen